Enaro 2014: The best place on earth

Volgens een kleine aankondiging op het prikbord van mijn hotel is Malta de beste plaats op de wereld om te wonen. En dat wel om de volgende redenen:

het beste weer ter wereld
de mensen zijn hier het gelukkigst
het is het goedkoopste Europese land dat je ooit zal vinden

Het is waar dat het hier genieten is van een warme oktoberzon en lekker, goedkoop eten. Toch vind ik de dagelijkse files en de manier waarop het eiland propvol gebouwd is, minder aantrekkelijk. Een eiland krijgt na een tijd ook iets beklemmend. Misschien dat veel jonge Maltezen daarom wegtrekken naar het Europese vasteland of verder weg (Australië heeft de grootste Maltese gemeenschap in het buitenland).

‘Malta kent een geschiedenis van eindeloze emigratie. Het is dan ook verbijsterend dat de bevolking hier niet meer begrip opbrengt voor mensen die vluchten of emigreren’, zegt Angie van Awas me vanmiddag, terwijl ze haar zoveelste sigaretje opsteekt en we praten over vluchtelingen, politiek en vanalles en nog wat.

Het woord racisme valt hier regelmatig in de gesprekken die ik heb. Het is moeilijk om zoiets te onderbouwen of aan den lijve te ondervinden op zulke korte tijd. Maar als ik mag geloven wat ik hoor, zijn de Maltese burgers écht niet opgezet met de instroom van asielzoekers. De sfeer is soms ronduit vijandig. De manier waarop de meeste opvangcentra zijn weggestopt doet vermoeden dat ook de regering niet veel animo vertoont om de burgers al te hard te confronteren met de harde dagdagelijkse realiteit van de vele boten die op Malta stranden.

Gisteren had ik daarover een erg interessant gesprek met Community worker Chris, van het Halfar Tent Camp (de énige maatschappelijk werker in een centrum van 472 inwoners!) Er zijn nauwelijks contacten tussen de asielzoekers en de bevolking, want de centra liggen erg afgelegen. Bovendien moeten de centra het hier met erg weinig staf en middelen stellen. Er is hier dan ook geen sprake van buurtinitiatieven, zoals wij die kennen. Er is eigenlijk geen relatie met de buurt tout court.

AWAS doet evenwel heel wat inspanningen om er tenminste voor te zorgen dat de bewoners van de open centra worden voorbereid op een betere integratie in de maatschappij, na hun vertrek uit een centrum. Ze geven taalopleidingen, zorgen voor begeleiding bij het zoeken naar woningen, en vechten voor officiële en correcte jobs voor asielzoekers (nu werken die veelal illegaal in de bouw, en worden hierbij zwaar onderbetaald).

De integratie gaat dus niet zozeer over de integratie van een centrum in een buurt, maar wel over de toekomstige integratie van de asielzoeker in de maatschappij.

Vandaag ging ik op bezoek in een van de weinige opvangcentra die wél in een residentiële buurt gelegen zijn: Dar-al Lienda. Lienda is een erg klein centrum dat een twaalftal families en ongeveer twintig minderjarigen huisvest. Het centrum is klein en best ‘gezellig’ in vergelijking met het ‘tentenkamp’ dat ik gisteren zag. De sfeer is er gemoedelijk en het voelt bijna aan als een groot huis. Het ligt middenin een gewone woonwijk. Ik ben dan ook benieuwd of ze daar wel zoiets kennen als contacten met de buurtbewoners, of initiatieven om die te verbeteren. Maar het gesprek met Ann-Marie, de coördinatrice, brengt hetzelde probleem naar boven. Het is roeien met de weinige riemen die ze hebben. Onderbemande staf, weinig middelen. Initiatieven naar de buurt zijn er tot op heden niet.

Dar-il Liedna, een centrum midden in een residentiële buurt

Was er dan geen protest bij de oprichting van het centrum in 2006? Hoe werden de buurtbewoners geïnformeerd? 'Inderdaad’, zegt ze. ‘De buurtbewoners waren er helemaal niet blij mee en er was heel wat weerstand.’ Einde van het verhaal.

Of toch niet? Deze week kwam de burgemeester voor het eerst op bezoek in het centrum. Voor de eerste keer in zes jaar kwam hij kijken hoe het centrum er vanbinnen uitziet en wat zich hier afspeelt. Het was een erg positieve ontmoeting’, vertelt een zichtbaar tevreden Ann-Marie. Ze denkt er zelfs over om binnenkort een paar buren uit te nodigen voor een bbq in het kleine tuintje van het centrum. Misschien toch een eerste aarzelende stap naar iets als externe communicatie?

Morgen opnieuw een drukke dag. Nu tijd voor een korte avondwandeling langs het water!

Lin

(PS: vandaag ben ik een kleine lobby-actie gestart om een gesloten detentiecentrum te kunnen bezoeken deze week. Het werd niet in mijn programma opgenomen en mijn vraag werd al een paar keer afgewimpeld omdat het niet zo eenvoudig is om toegang te krijgen. Maar ze hebben dan toch beloofd te doen wat ze kunnen. AWAS heeft het afgelopen jaar schitterende projecten opgezet in de gesloten centra, om ook daar al een start tot integratie en een betere identificatie van kwetsbare asielzoekers te verrichten. Ik hoop dus dat het lukt.)